برآورد روندهای ژنتیکی، فنوتیپی و محیطی صفات رشد در گوسفند مهربان

چکیده: در این پژوهش، 28782 رکورد مربوط به صفات وزن تولد، وزن از شیرگیری و وزن های 6، 9 و 12 ماهگی گوسفندان مهربان که توسط معاونت امور دام استان همدان در طی سال های 1373 تا 1389 جمع آوری شده بود برای برآورد روندهای ژنتیکی، فنوتیپی و محیطی، مولفه های واریانس و پارامترهای ژنتیکی صفات وزن بدن مورد استفاده قرار گرفتند. با کمک الگوریتم میانگین اطلاعات بیشترین درستنمایی محدود شده (aireml) و مدل های حیوانی تک متغیره و چند متغیره، بهترین پیش بینی خطی نا اریب (blup) ارزش های اصلاحی صفات پیش بینی شد. برای برآورد روندهای ژنتیکی، فنوتیپی و محیطی صفات مورد بررسی، به ترتیب از ضریب تابعیت ارزش های اصلاحی از سال تولد و ضرایب تابعیت میانگین های فنوتیپی و اثرات محیطی حیوانات در سال های مختلف وزن کشی استفاده شد. وراثت پذیری مستقیم وزن های تولد، شیرگیری، 6، 9 و 12 ماهگی در تجزیه ی تک متغیره به ترتیب 190/0، 580/0، 543/0، 697/0 و 135/0 و در تجزیه ی چند متغیره به ترتیب 193/0، 567/0، 448/0، 659/0 و 276/0، وراثت پذیری مادری در تجزیه ی تک متغیره به ترتیب 043/0، 060/0، 083/0، 038/0 و 144/0 و در تجزیه ی چند متغیره به ترتیب 043/0، 070/0، 088/0، 061/0 و 097/0 برآورد شدند. در رابطه با صفات مورد بررسی، واریانس ژنتیکی افزایشی در تجزیه ی تک متغیره به ترتیب 042/0، 072/3، 367/6، 580/7 و 251/1 و در تجزیه ی چند متغیره به ترتیب 042/0، 017/3، 283/5، 101/8 و 204/3، واریانس ژنتیکی افزایشی مادری در تجزیه ی تک متغیره به ترتیب 008/0، 316/0، 972/0، 410/0 و 335/1 و در تجزیه ی چند متغیره به ترتیب 008/0، 372/0، 032/1، 744/0 و 118/1، واریانس فنوتیپی در تجزیه ی تک متغیره به ترتیب 219/0، 292/5، 733/11، 870/10 و 292/9 و در تجزیه ی چند متغیره به ترتیب 219/0، 324/5، 788/11، 293/12 و 598/11 و واریانس باقی مانده در تجزیه ی تک متغیره به ترتیب 169/0، 904/1، 393/4، 880/2 و 706/6 و در تجزیه ی چند متغیره به ترتیب 168/0، 933/1، 470/5، 447/3 و 274/7 برآورد شدند. همبستگی ژنتیکی وزن تولد با وزن-های شیرگیری، 6، 9 و 12 ماهگی به ترتیب 015/0، 005/0-، 081/0، 038/0-، وزن شیرگیری با وزن های 6، 9 و 12 ماهگی به ترتیب 465/0، 353/0، 434/0، وزن 6 ماهگی با وزن های 9 و 12 ماهگی به ترتیب 883/0، 927/0 و وزن 9 ماهگی با وزن 12 ماهگی 986/0 برآورد شد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که در گوسفند مهربان، صفات بعد از شیرگیری عموماً همبستگی ژنتیکی بالایی دارند. روند ژنتیکی صفات وزن تولد، وزن شیرگیری و وزن های 6، 9 و 12 ماهگی در تجزیه ی تک متغیره به ترتیب 59/1-، 87/16-، 27/3-، 8/16-،48/3- و در تجزیه ی چند متغیره 33/1-، 63/25-، 34/11-، 6/35-، 06/9-، روند فنوتیپی در تجزیه ی تک متغیره به ترتیب 31/46-، 64/149، 16/475، 75/716، 6/1050 و در تجزیه ی چند متغیره به ترتیب 63/5-، 33/109، 05/482، 68/816، 73/1077 و روند محیطی در تجزیه ی تک متغیره به ترتیب 82/44-، 7/156، 43/483، 75/732، 08/1054 و در تجزیه ی چند متغیره به ترتیب 14/1، 36/125، 21/491، 93/852 و 8/1086 گرم در سال برآورد شدند. در تجزیه ی چند متغیره، تنها روند ژنتیکی وزن های تولد و شیرگیری و روند فنوتیپی وزن تولد معنی دار بوده و در تجزیه ی تک متغیره، تنها روندهای ژنتیکی، فنوتیپی و محیطی وزن تولد و روندهای فنوتیپی و محیطی وزن های 6 و 12 ماهگی معنی دار بود و روندها در سایر صفات معنی دار نبودند. این نتایج نشان دهنده ی نامناسب بودن برنامه های اصلاح نژادی پیشین برای بهبود صفات وزن بدن گوسفندان مهربان هستند.